آموزش کاشت ریحان در گلدان (مراحل کاشت، نگهداری و برداشت)

کاشت ریحان در خانه

0 17,707

آموزش کاشت ریحان در گلدان (مراحل کاشت، نگهداری و برداشت)

ریحان گیاهی از خانواده نعناییان است که به عنوان یک چاشنی خوش‌عطر و بو طرفداران بسیاری در ایران و جهان دارد.این گیاه محبوب سرشار از آنتی اکسیدان بوده و در تقویت سیستم ایمنی بدن تاثیری مثبت دارد. به همین دلیل است که امروزه، برگ ریحان، بذر ریحان و روغن ریحان هم برای مصارف خوراکی و هم برای مصارف درمانی کاربرد زیادی دارند. با اینکه میتوانید ریحان مصرفی خود را از سبزی‌فروشیهای محلی تهیه کنید، اما عطر و طعم ریحان خانگی چیز دیگریست. بعلاوه، کاشت سبزیجات درخانه کار بسیار لذت بخشی است که میتوانید تنها با داشتن چند گلدان مناسب، کمی بذر و مقداری خاک آن را تجربه کنید. دراین مقاله قصد دارم اطلاعات و تجربه شخصی‌ام را در رابطه با آموزش کاشت ریحان در گلدان (مراحل کاشت، نگهداری و برداشت) با شما به اشتراک بگذارم. از آنجا که مراحل کاشت، داشت و برداشت انواع مختلفی از ریحان همچون ریحان سبز، ریحان بنفش و ریحان میخکی شباهت بسیاری به یکدیگر دارند، شما میتوانید از نکات آموزشی مقاله‌ی حاضر برای پرورش انواع ریحان در خانه و آپارتمان استفاده کنید.


کاشت سبزیجات در خانه

زمان مناسب برای کاشت ریحان

ریحان گیاهی گرمادوست است. پس فصل بهار (از اواسط اردیبهشت که هوا کمی گرم میشود) و تابستان برای کاشت بذر ریحان زمان مناسبی است. با این حال، ممکن است که لازم شود متناسب با آب و هوای محل زندگی خود، کاشت ریحان را کمی زودتر و یا کمی دیرتر شروع کنید. برای مثال، در برخی شهرهای جنوبی ایران از اوایل اسفند ماه هوا گرم و برای کاشت ریحان مناسب است. از سویی دیگر، در برخی شهرهای شمالی ایران هوا تا اوایل خرداد ماه همچنان سرد بوده و برای کاشت ریحان نامناسب است.

مکان مناسب برای نگهداری از ریحان

بهترین مکان برای نگهداری گلدان ریحان جاییست که حداقل ۳ الی ۴ ساعت در روز نور خورشید به صورت مستقیم به گیاه بتابد. جوانه‎‌های ریحان برای رشد بهتر حتما به نور مستقیم آفتاب نیاز دارند.

گلدان مناسب برای کاشت بذر ریحان

از آنجا که ریحان در مراحل رشد خود ریشه‌های بلندی را در دل خاک به‌وجود می‌آورد، هر چه عمق گلدان بیشتر باشد، برای کاشت ریحان مناسب‌تر است. پس،گلدانی را انتخاب کنید که ارتفاعی بین ۱۵ تا ۳۰ سانتیمتر داشته باشد. با این حال اگر گلدانی با ارتفاعی کمتر هم در خانه دارید، میتوانید کاشت سبزیجاتی همانند شاهی را امتحان کنید چرا که کاشت شاهی  به گلدانی با عمق زیاد نیاز ندارد. عرض گلدان هم هر چه بیشتر باشد شما ریحان بیشتری برداشت خواهید کرد. اما داشتن گلدانی با زهکشی مناسب( گلدانی که به راحتی آب اضافی را از خود عبور دهد تا باعث پوسیدگی ریشه نشود) مهمترین عامل برای کاشت سبزیجات از جمله ریحان است.بنابراین، حتما در کف گلدان انتخابی خود چند سوراخ ایجاد کرده که پس از هر بار آبیاری، آب اضافی به راحتی از گلدان خارج شود و ریشه‌های ترد و نازک ریحان پوسیده و خراب نشوند.

 


گلدان مناسب برای کاشت ریحان

خاک مناسب برای کاشت ریحان

معمولا خاک مناسب برای کاشت سبزیجات، مخلوطی از خاک برگ و خاک باغچه است. شما میتوانید خاک مناسب کاشت سبزیجات (ریحان، شاهی،جعفری وغیره) را در بسته‎‌بندی‌هایی با وزن، ابعاد و قیمت متفاوت ازفروشگاههای لوازم باغبانی، بازار گل، گلفروشی‌ها و حتی برخی مغازه‌های پلاستیک‌فروشی تهیه کنید. معمولا روی بسته‌بندی خاک توضیحاتی نوشته شده که مشخص میکند چه موادی در خاک به کار رفته (مثل انواع کود ارگانیک یا شیمیایی) و یا مورد مصرف آن چیست. از آنجا که قصد دارید کاشت ریحان را برای مصارف خوراکی انجام دهید، بهتر است خاک فاقد کودهای شیمیایی باشد. من یکی از گلدانهای خانه را که قبلا در آن گیاهی زینتی بود برای کاشت ریحان استفاده کردم و خاک گلدان را هم تعویض نکردم، اما اگر میخواهید کمی حرفه‌ای‌تر عمل کنید، میتوانید ازمخلوط کوکوپیت،پرلیت و پیت‌ماس استفاده کنید.

تهیه بذر ریحان

بذر انواع سبزیجات مانند ریحان (ریحان سبز، ریحان بنفش، ریحان میخکی…)، شاهی و جعفری را میتوانید به صورت بسته‌بندی با هزینه‌ای کم از بازارهای گل، فروشگاههای لوازم گلکاری و باغبانی، برخی عطاریها  و یا فروشگاههای اینترنتی لوازم کشاورزی تهیه کنید.


بسته‌های سبزیجات:شاهی، ریحان، جعفری

چگونه ریحان را در گلدان بکاریم؟

پس از تهیه خاک،گلدان و بذر ریحان، نوبت به کاشت ریحان میرسد.

 مراحل کاشت بذر ریحان در گلدان:

  1. در کف گلدان سوراخهایی ایجاد کرده و سپس گلدان را با خاک مناسب پرکنید.

بهتر است به اندازه  ۳ سانتیمتر یا کمی بیشتر از سطح گلدان را خالی بگذارید تا موقع آبیاری خاک از گلدان بیرون نریزد.

  1. سطح خاک را کمی آبپاشی کنید( برای ایجاد رطوبت در خاک).
  2. بذر ریحان را به صورت ردیفی یا نامنظم با فاصله ۳ الی ۴ سانتیمتری روی سطح خاک مرطوب بپاشید.

دقت کنید که بذ‎رهای ریحان را  حتما با فاصله ۳ الی ۴ سانتی‎متری روی خاک بپاشید. اگر بذرها را بدون فاصله و به‎‌هم فشرده در خاک بکارید، پس از جوانه زدن ریحان، آنها فضای کافی برای رشد و دریافت نور نخواهند داشت و احتمالا تعداد زیادی از جوانه‌های ریحان از بین میروند. برای کاشت بذر ریحان به محاسبات دقیقی نیاز ندارید، همینکه تعدادی بذر را با کمی فاصله از هم روی خاک بپاشید برای کاشت ریحان کفایت میکند. بعلاوه، بهتر است قبل از کاشت بذرهای ریحان، آنها را ۸ ساعت تا ۳ روز در آب ولرم بگذارید تا خوب متورم شوند و سپس آنها را روی تکه ای کاغذ یا پارچه انداخته تا آب اضافی آن گرفته شود و بعد اقدام به کاشت بذرهای ریحان کنید. این‌کار شانس جوانه زدن بذرهای ریحان را بیشتر میکند.

  1. روی بذرهای ریحان را با ۲ سانتیمتر خاک بپوشانید.

با اینکه اغلب گفته میشود میزان خاکی که روی بذرها میپاشید نباید بیشتر از یک سانتیمتر باشد، تجربه شخصی من نشان میدهد که بهتر است میزان خاک کمی بیشتر باشد. پس، روی بذرها را با حدودا ۲ سانتیمتر (کمی بیشتر از یک بند انگشت) خاک بپوشانید. اگر میزان خاکی که روی بذرهای ریحان را میپوشاند کم باشد، جوانه‌‎های کوچک و ظریف ریحان با هر بار آبیاری خم شده و روی خاک می‌افتند و از بین میروند. بعلاوه، ممکن است پرندگان بذرهای ریحان را پیش از جوانه زدن از بین ببرند. از سوی دیگر، اگر میزان خاکی که روی بذرهای ریحان را میپوشاند بسیار بیشتراز ۲ سانتی‎متر باشد، احتمال نرسیدن اکسیژن و نور به بذر و خفه شدن آن در دل خاک وجود دارد.

  1. سطح خاک را دوباره کمی آب پاشی کنید و آن را تا زمان جوانه زدن بذر ریحان همیشه مرطوب نگه دارید.

خاک گلدان باید تا زمان جوانه زدن بذرهای ریحان همیشه مرطوب باشد، پس بهتر است روزی دو الی سه بار سطح خاک گلدان را کمی آبپاشی کنید. دقت کنید که آبپاشی جهت حفظ رطوبت خاک است _نه غرقابی کردن آن_ پس از آبیاری به دفعات زیاد یا میزان زیاد بپرهیزید که این کار موجب خراب شدن بذرها میشود. برای چک کردن رطوبت گلدان میتوانید انگشت خود را کمی در خاک گلدان فرو کنید و اگر احساس کردید خاک آن خشک است، گلدان را دوباره آبیاری کنید.

  1. گلدان را در مکانی نورگیر بگذارید به‌طوریکه در روز ۳ الی ۴ ساعت نور مستقیم آفتاب به گیاه ریحان بتابد.

گوشه‌ای از بالکن، حیاط خلوت، پشت پنجره و یا مکانی که در روز حداقل ۳ الی ۴ ساعت نور مستقیم آفتاب به گیاه بتابد، مکان مناسبی برای قرار دادن گلدان ریحان است.

چه مدت طول میکشد تا بذر ریحان جوانه بزند؟

اگر بذر ریحان سالم، خاک گلدان مناسب، رطوبت خاک به‎‌اندازه و نور دریافتی کافی باشد، جوانه های ظریف و زیبای ریحان ۴ روز الی ۱ هفته بعد از کاشت از دل خاک بیرون می آیند.


جوانه‎های طریف ریحان سبز

برداشت ریحان چه زمانی انجام میشود؟

درصورتیکه گیاه نور (حداقل ۳ الی ۴ ساعت تابش مستقیم آفتاب در روز) و رطوبت کافی دریافت کند، حدودا یک ماه پس از جوانه زدن ریحان میتوانید از چیدن برگهای سبز و معطر ریحان خانگی خود لذت ببرید. در واقع یک ماه بعد از جوانه زدن، هر ساقه ریحان حدودا ۶ الی ۸ برگ بزرگ خواهد داشت که میتوانید متناسب با نیاز خود تعدادی از آنها را بچینید و مصرف کنید، آنها را خشک کنید و یا در فریزر نگهداری کنید.

چگونه برگهای ریحان را بچینیم؟

معمولا بالاترین قسمت ریحان دارای ۴ برگ بزرگ است و بعد کمی پایینتر روی ساقه اصلی ۲ برگ دیگر دیده میشود و به همین ترتیب ساقه ریحان به سطح خاک میرسد. برای  چیدن ریحان، دو برگ انتهایی هر ساقه را پیدا کنید و کمی بالاتر از آن را با دست یا قیچی بچینید. به این ترتیب، ریحان دوباره از محل چیده شدن (کمی بالاتر از دو برگ باقیمانده روی ساقه) رشد میکند و شما طی هفته‌های بعد روی هر ساقه اصلی ریحان چندین ساقه فرعی نیز خواهید داشت و ریحان بیشتری برداشت خواهید کرد. به خاطر داشته باشید که گیاه ریحان را هر چه بیشتر هرس کنید، پربارتر خواهد شد، پس در چیدن برگهای ریحان تردید نکنید. برای حفظ طعم و عطر دلنشین ریحان باید قبل از آنکه گیاه گل بدهد آن را بچینید. با این حال اگر دیدید که ریحان شما گل داده است، گل و دو برگ پایینی آن را بچینید تا گیاه دوباره رشد کند.


هرس کردن برگهای ریحان

نکاتی کلیدی در رابطه با نگهداری از گیاه ریحان در خانه

  1. بهتر است قبل از کاشت بذرهای ریحان، آنها را ۸ ساعت تا ۳ روز در آب ولرم بگذارید تا خوب متورم شوند و سپس آنها را روی تکه ای کاغذ یا پارچه انداخته تا آب اضافی آن گرفته شود و بعد اقدام به کاشت بذرهای ریحان کنید. اما از آنجا که بذرهای ریحان بعد از این کار متورم و چسبناک میشوند به سختی میتوانید آنها را با فاصله از هم بکارید. در نتیجه، جوانه های ریحان بسیار نزدیک به هم سبز میشوند و در مراحل رشد برای دریافت نور و فضای کافی با مشکل مواجه شده و ممکن است تعداد زیادی از جوانه ها از بین بروند. پس هنگام کاشت بذرهای خیس‌خورده ریحان سعی کنید که آنها را کمی با فاصله بکارید تا در مراحل رشد مشکلی پیش نیاید.
  2. ریحان گیاهی گرمادوست است. بنابراین بهتر است گلدان ریحان را در جایی بگذارید که حداقل روزی ۲ الی ۳ ساعت نور مستقیم آفتاب دریافت کند.
  3. از زمان کاشت تا زمان جوانه زدن بذرها همیشه سطح خاک را مرطوب نگه دارید.( هدف حفظ رطوبت خاک است نه غرقابی کردن گلدان که منجر به خراب شدن بذر میشود).
  4. بعد از جوانه زدن بذرها باید اجازه دهید که قبل از آبیاری مجدد، سطح خاک کمی خشک شود. چرا‌که آبیاری بیش از حد باعث گندیدن ریشه‌های نازک ریحان میشود و گیاه از بین میرود. به همین دلیل بهتر است قبل از هربار آبیاری مطمئن شوید که چند نقطه از خاک گلدان خشک است و آب اضافی در اعماق گلدان باقی نمانده است.آموزش کاشت ریحان در گلدان
  5. زمان آبیاری سعی کنید که از گوشه های گلدان آب را به ساقه ریحان برسانید، چرا که آبیاری از بالا و پاشیدن آب روی برگها باعث خم شدن و شکستن ساقه‌های ترد ریحان میشود. من گاهی برای شادابی برگها با آبپاش کمی آب روی برگها میپاشم.
  6. بهتر است که آبیاری سبزیجات از جمله ریحان را صبح زود و یا عصر انجام دهید، چراکه حوالی ظهر تابش آفتاب میتواند باعث سوختن برگهای خیس ریحان شود.
  7. برای حفظ طعم و عطر دلنشین ریحان باید قبل از آنکه گیاه گل بدهد آن را بچینید. با این حال اگر دیدید که ریحان شما گل داده است، گل و دو برگ پایینی آن را بچینید تا گیاه دوباره رشد کند.
  8. از آنجا که قصد دارید کاشت ریحان را برای مصارف خانگی انجام دهید، بهتر است خاک  مخصوص کاشت سبزیجات تهیه کنید و یا اطمینان حاصل کنید که خاک فاقد کودهای شیمیایی است.
  9. با سرد شدن هوا حتما گلدان ریحان را به داخل خانه یا آپارتمان آورده و آن را جایی قرار دهید که هم از سرما محافظت شود و هم نور کافی دریافت کند.

 

حال که آموزش کاشت ریحان در گلدان (مراحل کاشت، نگهداری و برداشت) را یادگرفته‌ا‌ید، میتوانید همین امروز دست به کار شده و مدتی بعد از خوردن صبحانه‌ای به سادگی و خوشمزگی نان و ریحان و پنیر، ناهاری به دلچسبی نون و ریحون و کباب و یا عصرانه ای خوش عطر و بو همچون پاستا و پستو لذت ببرید.

 

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.